Trò chơi quản lý trên máy tính

Trong thực tế đào tạo sinh viên kinh tế, đặc biệt là chuyên ngành quản trị kinh doanh (QTKD) ở Việt Nam hiện nay, kiến thức nhà trường còn khá xa rời thực tế. Không ít sinh viên, kể cả sinh viên khá giỏi, gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận với công việc thực tế sau khi ra trường. Trò chơi quản lý trên máy tính sẽ giúp sinh viên khắc phục những yếu điểm vừa nêu.

Trong thực tế đào tạo sinh viên kinh tế, đặc biệt là chuyên ngành quản trị kinh doanh (QTKD) ở Việt Nam hiện nay, kiến thức nhà trường còn khá xa rời thực tế. Không ít sinh viên, kể cả sinh viên khá giỏi, gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận với công việc thực tế sau khi ra trường. Trò chơi quản lý (QL) trên máy tính sẽ giúp sinh viên khắc phục những yếu điểm vừa nêu. Thế nào là trò chơi QL? Trò chơi QL là hình thức tái hiện tình huống thực tế, ví dụ như đàm phán, đấu giá... thông qua sự tranh đua giữa một vài cá nhân hoặc đội nhóm. Trò chơi QL đã được sử dụng rất nhiều trong các khóa đào tạo cán bộ QTKD ở các đại học nước ngoài, cả ở cấp đại học lẫn cao học. Trò chơi QL trên máy tính thực chất là trò chơi điều hành các công ty ảo. Trong trò chơi này, các sinh viên được chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm điều hành một công ty trên máy tính. Những công ty này cạnh tranh với nhau trên một hoặc nhiều thị trường, với một hoặc nhiều sản phẩm khác nhau. Thành viên trong nhóm bàn bạc, thảo luận với nhau, trên cơ sở nguồn thông tin thu được trên thị trường về khách hàng, đối thủ cạnh tranh và môi trường kinh tế vĩ mô để ra các quyết định KD. Các quyết định này liên quan đến mọi hoạt động QL KD thông thường như đề ra chiến lược KD, marketing (sản phẩm, giá cả, xúc tiến hỗn hợp và phân phối...), các quyết định về QL sản xuất, tồn kho... Phạm vi ra quyết định của sinh viên tùy thuộc vào từng phần của trò chơi. Ví dụ, trò chơi Chiến Lược Kinh Doanh (The Business Strategy Game) cho phép học viên ra quyết định KD hầu như trong mọi hoạt động KD. Chương trình Chiến Lược Marketing (Markstrat 3) lại giới hạn phạm vi quyết định trong khuôn khổ các hoạt động marketing. Các quyết định sẽ được phản ánh bằng kết quả tài chính của công ty sau mỗi kỳ hoạt động, cũng như khi kết thúc trò chơi. Mỗi quyết định không hợp lý sẽ làm giảm sút kết quả KD của công ty hoặc giúp cho công ty đối thủ lớn mạnh hơn. Trò chơi QL trên máy tính yêu cầu  hệ thống máy tính của nhà trường phải cài đặt chương trình thích hợp. Học viên tham gia trò chơi phải nắm kiến thức cơ bản môn QTKD. Trong trò chơi này, giảng viên là người dẫn dắt và điều chỉnh những phát sinh trong quá trình chơi. Sau mỗi thời kỳ, giảng viên sẽ phân tích diễn biến trong kỳ, giúp sinh viên điều chỉnh quyết định trong những kỳ tiếp theo. Ứng dụng Trò chơi QL trên máy tính giúp sinh viên rèn luyện kiến thức và kỹ năng QL KD trong môi trường cạnh tranh, khi mà mọi quyết định sai lầm đều phải trả giá. Những kiến thức và kỹ năng đó gồm: - Các kiến thức chuyên ngành (marketing, tài chính doanh nghiệp, quản trị vận hành, quản trị chiến lược...) - Kỹ năng làm việc nhóm (bàn bạc, thảo luận để ra quyết định, phân công và phối hợp hành động), giúp tận dụng mặt mạnh và khắc phục hạn chế của từng cá nhân, tạo nên một nhóm làm việc hiệu quả. - Ra quyết định trong điều kiện thiếu thông tin, một thực tế của môi trường KD (biết sử dụng hiệu quả những thông tin có được, khả năng phân tích và dự báo). - Lập kế hoạch KD (ngắn và dài hạn, dựa trên những khuôn mẫu sẵn có). - Thực hiện kế hoạch (tổ chức triển khai, điều chỉnh do những thay đổi của môi trường KD, của đối thủ cạnh tranh và của khách hàng). Phương pháp trò chơi QL trên máy tính có nhiều ưu điểm so với các phương pháp giảng dạy truyền thống. Nếu được thiết kế tốt, đây là điều kiện để sinh viên vận dụng kiến thức và kỹ năng được học  một cách tổng hợp. Tính thực tiễn ở đây khá cao, với những tình huống được mô phỏng như thực (quyết định trong điều kiện thiếu thông tin, trả giá cho những quyết định sai lầm). Thông tin phản hồi mang tính khách quan và giúp sinh viên điều chỉnh được những quyết định tiếp theo của mình, vì mỗi  quyết định đều được đánh giá và phản ánh lại bằng chính kết quả KD của công ty. Phương pháp này có ích trong việc giúp sinh viên tiếp cận thực tế, giúp khắc phục yếu điểm đặc trưng của phương pháp giảng dạy truyền thống.  Tăng Văn Khánh - Nguyễn Tuyết Nhung